Tag: Nadwaga

Nadwaga

Podejście genetyczne a nadwaga

Projekt NUTRIGENE dotyczył problemu regulowania przez składniki odżywcze ekspresji genów związanych z otyłością tak ludzi, jak i zwierząt. Generalnie badano wpływ różnych węglowodanów na metabolizm komórki tłuszczu (Delzenne et al. 2001).
Dwa inne projekty badawcze (EUROBESITY i NUGENOB) reprezentują odmienne stanowiska co do przyczyn i metod leczenia otyłości, koncentrując się głównie na interakcji między czynnikami genetycznymi a odżywianiem się.
Badania pilotażowe prowadzone w ramach projektu EUROBESITY pozwoliły na oznaczenie kilku genów kandydujących związanych z otyłością. Badaniami objęto dzieci otyłe, szczupłe i o normalnej wadze, a także otyłych dorosłych pacjentów, stosujących dietę o względnie niskiej lub względnie wysokiej zawartości tłuszczu. Obecnie prowadzi się zakrojone na szeroką skalę badania, mające odpowiedzieć na pytanie dlaczego niektórzy preferują dietę wysokotłuszczową, inni zaś nie, a także jaką rolę pełnią w tym przypadku uwarunkowania genetyczne, przyczyniając się do rozwoju podatności lub odporności na otyłość. Bada się także wpływ odżywiania we wczesnym okresie życia na preferencje pokarmowe w wieku dojrzałym, jak też na pewne procesy przemiany materii i rozwój otyłości. Pod uwagę brane będą takie czynniki, jak ilość spożywanego pokarmu w stosunku do ilości wydatkowanej energii, rodzaj i ilość spożywanych składników pokarmowych, ich wpływ na apetyt i metabolizm, a także psychika. / Nadwaga.

Celem projektu NUGENOB jest poznanie interakcji między czynnikami genetycznymi a ilością tłuszczu pokarmowego i jej wpływu na rozwój otyłości, celem opracowania nowych metod diagnozowania i leczenia tej choroby. Bada się zatem związek między rodzajem diety, zwłaszcza zawartością w niej tłuszczu, uwarunkowaniami genetycznymi i otyłością. Celem jest odkrycie nowych genów, których rola w rozwoju otyłości i utrzymywaniu się tego stanu zależy od rodzaju stosowanej diety. Dzięki temu można będzie opracować dla danej osoby określony rodzaj diety, umożliwiającej znaczący spadek wagi, a także określić w jakim stopniu geny te mogłyby przyczyniać się do otyłości, wpływając na wybór określonych pokarmów. Naukowcy próbują ustalić związek między nawykami żywieniowymi a profilem genetycznym, określić aktywność genów w tkance tłuszczowej w przypadku wysoko- i niskotłuszczowej diety, a także reakcję metaboliczną na żywność o dużej zawartości tłuszczu. Próbuje się także określić wpływ różnych „ wersji” (polimorfizm) danego genu, zwłaszcza odnośnie przemian energetycznych, apetytu, poziomu różnych hormonów i innych metabolitów we krwi. W ostateczności, zamierza się zidentyfikować markery wielkości i składu straconej – w wyniku zaleconej diety odchudzającej – masy ciała. Generalnie, projekt zakłada przeprowadzenie serii badań klinicznych i obserwację reakcji metabolicznej na pokarm wysokotłuszczowy u osób otyłych i o normalnej wadze. Dla grup osób otyłych opracowana będzie potem 10-tygodniowa kuracja odchudzająca; losowo wybrane zostaną osoby, którym przepisana będzie albo dieta niskotłuszczowa, w której ilość energii pozyskiwanej z tłuszczu stanowi 20-25% ogółu dostarczanej organizmowi energii, albo dieta wysokotłuszczowa, w której ilość energii uzyskiwanej z tłuszczu sięga 40-45%. Diety opracowane zostały przez specjalistów do spraw żywienia, celem zminimalizowania wpływu mylących czynników żywieniowych, których pojawienie się jest konsekwencją modyfikacji udziału tłuszczu.

Otyłość jest czynnikiem ryzyka dla cukrzycy typu II i chorób sercowo-naczyniowych, a sama cukrzyca jest czynnikiem ryzyka dla chorób układu krążenia. W Europie, choroby sercowo-naczyniowe są głównym problemem zdrowotnym, przyczyną co najmniej 50% zgonów. W miarę jak społeczeństwo europejskie staje się coraz bardziej otyłe i coraz więcej osób choruje na cukrzycę typu II, będzie też najprawdopodobniej wzrastać zachorowalność na choroby układu krążenia. Naukowcy realizujący projekt FATLINK zainteresowali się zagadnieniem ekspresji genów, a zwłaszcza związkiem między zawartością tłuszczu w pokarmach, kontrolą wagi ciała i chorobami układu krążenia. Jednym z założeń projektu było dostarczenie lekarzom informacji, umożliwiającym skuteczne, naukowo udokumentowane poradnictwo żywieniowe. Przypuszcza się, że zarówno otyłość, jak i choroby układu krążenia są efektem interakcji między czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. W Europie, pula genów raczej nie uległa istotnym zmianom, czynniki środowiskowe w różnych krajach także są podobne, a jednak nie każdy choruje. Naukowcy postawili hipotezę, iż istotną rolę w rozwoju otyłości i chorób układu krążenia odgrywają kwasy tłuszczowe. Dlatego też w projekcie FATLINK skoncentrowano się na kwasach tłuszczowych w pokarmach, badając ich oddziaływanie w aspekcie regulacji ekspresji genów i rozkładu tkanki tłuszczowej w organizmie. Dla grupy ochotników – osób otyłych i chorych na cukrzycę opracowano diety o różnej zawartości tłuszczu; niektórzy spożywali produkty zawierające głównie nasycone kwasy tłuszczowe, pochodzące z tłuszczu zwierzęcego, inne – warzywa bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Uwaga badaczy koncentrowała się głównie na wpływie hormonów i składników odżywczych na ekspresję genów związanych z odkładaniem się tkanki tłuszczowej i rozwojem mięśni szkieletowych. Stwierdzono, że w tkance tłuszczowej osób otyłych ekspresja kilku genów związanych z metabolizmem lipidów była nieprawidłowa, i to właśnie może być przyczyną rozwoju chorób układu krążenia. Inne badania prowadzone w ramach tego projektu wykazały, że u osób otyłych z cukrzycą zastąpienie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych kwasami wielonienasyconymi wpływało na zmniejszenie otłuszczenia brzusznego i zwiększenie wrażliwości na insulinę. / Nadwaga

Jeszcze bardziej szczegółowe badania nad związkiem między wrażliwością na insulinę, cukrzycą typu II i ryzykiem chorób układu krążenia prowadzi się na poziomie biochemii komórki. Zagadnienia tego dotyczą dwa projekty – AMPDIAMET i RISC. W ramach projektu AMPDIAMET bada się aktywowany przez AMP (adenozynomonofosforan) układ kinaz białkowych, który monitoruje status energetyczny komórek. Układ aktywowany jest przez wysiłek lub spadek poziomu glukozy. W organizmie spełnia rolę „metabolicznego przełącznika”, włączającego lub wyłączającego cykle przemian biochemicznych. W przypadku „syndromu metabolicznego” (współistnienie takich schorzeń, jak otyłość, odporność na insulinę i nieprawidłowy metabolizm lipidów) zaburzeniu ulegają te właśnie cykle przemian biochemicznych. Odporność na insulinę jest także tematem projektu RISC; 1500 zdrowych ochotników bada się na początku oraz po 3 latach prowadzenia doświadczeń, a celem jest określenie roli odporności na insulinę w rozwoju chorób układu krążenia i cukrzycy.

Starzenie się a nadwaga

Ludzie żyją dłużej, średnia wieku stale wzrasta. Jednakże te kilka dodatkowych lat życia często wiążą się z problemami zdrowotnymi. Leczenie takich schorzeń, jak choroby układu krążenia, cukrzyca typu II czy otyłość, stanowi gro nakładów na opiekę zdrowotną, dlatego też idealnym rozwiązaniem jest zapobieganie, zwłaszcza, że niektóre choroby w pewnym stadium są już nieuleczalne. Opracowanie markerów prognostycznych lub diagnostycznych dla takich chorób jest głównym celem wieloośrodkowych badań OB-AGE (Otyłość a choroby w okresie starzenia się). W ramach tego projektu, startującego w 2003 r., badać będzie się skuteczność CLA i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych n-3 jako środków terapeutycznych. Informacje na temat tego projektu dostępne będą w formie jednostronicowych dokumentów, a także pod adresem www.rowett.ac.uk oraz www.nutrition.org.uk. / Nadwaga